Wat is histamine eigenlijk?

Histamine is een natuurlijke stof die geproduceerd wordt door je lichaam en cruciaal is voor een goede werking. Het wordt gevormd uit aminozuren (de bouwstenen van de eiwitten in ons lichaam) en behoort in de biochemie dus tot biogene aminen.

Histamine is bij heel wat lichaamsprocessen betrokken.

  • Zo speelt het een actieve rol in ons afweersysteem. De mestcellen in ons lichaam bevatten histamine, wat helpt om indringers en ziekteverwekkers te bestrijden.
  • Histamine heeft een regulerende functie en draagt o.a. bij aan de goede werking van je ademhaling, bloedcirculatie, wondgenezing, aanspanning van de spieren, vetvertering, en regulering van lichaamstemperatuur en dag- en nachtritme.
  • Het helpt je lichaam bij aanmaak van maagzuur.
  • Het functioneert als neurotransmitter en draagt prikkels in de hersenen over naar ons lichaam, waardoor de stof een grote invloed heeft op hoe we ons voelen.


Histamine is dus een natuurlijke stof die cruciaal is en overal in je lichaam voorkomt. Maar heb je er teveel van, dan kunnen er in sommige gevallen problemen optreden.

Zit histamine ook in voeding?

Naast deze endogene (lichaamseigen) histamine komt er ook op een andere manier histamine in ons lichaam, namelijk via voeding (exogene histamine).

Vooral langgerijpte producten, zoals rode wijn en harde kazen, bevatten veel histamine. Andere voedingsmiddelen, zoals ananas en chocolade, behoren tot de histaminevrijmakers: ze bevatten slechts een kleine hoeveelheid histamine, maar geven extra histamine af in de darmen.

Etenswaren die histamine bevatten of vrijmaken, kun je doorgaans zonder problemen consumeren. Het endogene enzym diamineoxidase (DAO) breekt het histamine namelijk af.

Waarom zijn sommige mensen intolerant voor histamine?

De hoeveelheid histamine in je lichaam wordt normaal onder controle gehouden door enzymen die het teveel aan histamine neutraliseren. Soms kan het echter gebeuren dat je lichaam moeite heeft met de afbraak van grote hoeveelheden histamine, dan spreekt men van een histamine intolerantie.

Door een tekort aan DAO-enzymen kan het lichaam histamine in voeding niet meer afbreken. Het kan gaan om een tijdelijk of een chronisch probleem. Het lichaam kan ook tijdelijk een teveel aan histamine bevatten door visvergiftiging, histaminerijke voeding, stress of intensieve fysieke inspanningen. Als het lichaam dan niet over voldoende DAO beschikt, kan dit leiden tot verschillende symptomen. Ook alcohol of geneesmiddelen (zelfs in kleine hoeveelheden) kunnen tijdelijk verhinderen dat het DAO-enzym zijn werk doet. Zo’n tijdelijk enzymtekort kan bij iedereen voorkomen en klachten veroorzaken. De aanmaak van DAO-enzymen kan ook verstoord worden door genetische aanleg of een chronische ontstekingsziekte in de darmen. In dat geval spreken we van een permanent enzymtekort.

Ben ik allergisch voor histamine?

Om meteen elk misverstand uit te sluiten: een histamineallergie bestaat niet. Hoewel de symptomen van een histamine-intolerantie lijken op die van een allergie, hebben beide een compleet andere oorzaak.
Bij een allergie beschouwt het immuunsysteem ongevaarlijke stoffen als ziektekiemen en maakt het antistoffen aan tegen de ‘indringers'. Deze antistoffen ‘herkennen’ als het ware de ‘gezichten’ van de zogenaamde indringers en slaan alarm zodra die stof het lichaam binnenkomt. Daardoor haalt het immuunsysteem zwaar geschut boven en wordt een allergische reactie veroorzaakt. 

Wat is een rodewijnallergie?

Veel mensen drinken ‘s avonds graag een glaasje rode wijn. Sommigen voelen zich de volgende ochtend echter niet lekker. Dat komt niet altijd door de alcohol. Intolerantiesymptomen steken namelijk vaak de kop op na het drinken van een glaasje rode wijn. Veel rode wijnen bevatten namelijk histamine. Hoe rijper de wijn, hoe meer histamine deze bevat. Het histaminegehalte hangt bovendien sterk af van de wijnoogst, de variëteit en het land van herkomst.

Naast histamine kunnen ook andere ingrediënten, zoals sulfieten of tyramine, een intolerantiereactie veroorzaken. Bovendien kunnen rode wijnen ook bepaalde eiwitten bevatten, die bij sommige mensen tot een allergische reactie kan leiden. 

Histamine-intolerantie en zwangerschap, wat moet ik onthouden?

In de meeste gevallen verdwijnen de vervelende klachten van een histamine-intolerantie als sneeuw voor de zon tijdens de zwangerschap. Dat komt door de verhoogde aanmaak van DAO. Tijdens de zwangerschap beschikt het lichaam over maar liefst drie keer zoveel beschermende enzymen. Waarschijnlijk beschermt het lichaam op die manier het embryo tegen histamine. Na de bevalling daalt het DAO-gehalte weer en kan de intolerantie opnieuw optreden.

Is er een verband tussen histamine en sport?

Ja. Duursporten en intensieve fysieke inspanning stimuleren de aanmaak van histamine in het lichaam. Dat kan zelfs al na een korte inspanning van drie tot vijf minuten. Als er geen sprake is van een chronisch enzymtekort, daalt het histaminegehalte na een rustpauze weer tot het oorspronkelijke niveau.